Một bữa ăn tối”riêng” tối thứ ba 18/1 , môt cuộc gặp sáng thứ tư 19/1, môt đại yến chia tay… có đủ để cho hai ông Hồ Cẩm Đào và Barack Obama điều chỉnh lại quan hệ hai nước sao cho bớt dị biệt ? Đã không có thông cáo chung mà chỉ có một cuộc họp báo chung và một bàn tròn doanh nghiệp trưa, để nghe ngóng đánh giá chuyến đi của ông Đào.
Bất đồng sinh ấm ức lớn nhất, về phía Mỹ, là cán cân thương mại. Ông Obama dốc bầu tâm sự: “Trung Quốc là một trong những thị trường xuất khẩu hàng đầu của Mỹ. Chúng tôi đang xuất khẩu trên 100 tỷ USD/năm hàng hoá và dịch vụ, và điều đó hỗ trợ nửa triệu chỗ làm cho người Mỹ. (Song) Rất cần ghi nhận rằng Mỹ vẫn buôn bán với châu Âu nhiều hơn là với Trung Quốc, cho dù dân số Trung Quốc có bao la đi nữa!... Hôm nay tôi hy vọng rằng trong khoảng thời gian ngắn ngủi này, chúng tôi có thể được nghe vài ý kiến cụ thể chỉ ra xem làm thế nào bảo đảm cho việc buôn bán đó sòng phẳng hơn, làm thế nào bảo vệ được quyền sở hữu trí tuệ, làm thế nào gỡ bỏ được những rào cản thương mại và cũng là rào cản cho việc tạo ra công ăn việc làm (cho người Mỹ)”. Cũng may là cũng đã đạt được vài kết quả đột phá: “Chúng tôi đã kết thúc được hàng chục thỏa thuận sẽ giúp Mỹ tăng xuất khẩu mỗi năm thêm được 45 tỷ USD…Các thỏa thuận này sẽ hỗ trợ khoảng 235.000 chỗ làm cho người Mỹ”.
Có thể xem 45 tỷ USD nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ Mỹ vào Trung Quốc sẽ thêm vào tổng số 100 tỷ USD/năm cho đến nay như đó là “món quà biếu” của ông Đào cho ông Obama. Làm thế nào để có được chút nhượng bộ ấy? Ông Obama giải thích:” Tôi nhấn mạnh với Chủ tịch Hồ rằng cần phải xem lại mặt bằng sân chơi cho các hãng Mỹ, để họ có thể cạnh tranh được ở Trung Quốc, để cho buôn bán được sòng phẳng. Thành ra, tôi hoan nghênh việc ông Hồ Cẩm Đào cam đoan rằng các công ty Mỹ sẽ không bị phân biệt đối xử khi dự thầu cung cấp cho chính phủ Trung Quốc….Tôi cũng đã nói rằng đồng nhân dân tệ được định giá thấp quá, cần phải điều chỉnh tỉ giá…Không một nước nào được trục lợi từ tỉ giá”.
Không giấu giếm, ông Hồ Cẩm Đào thừa nhận “Chúng tôi đã bàn bạc về một số bất đồng trong lĩnh vực kinh tế và thương mại. Chúng tôi sẽ tiếp tục giải quyết một cách thích hợp trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, tham khảo nhau một cách bình đẳng”… Rằng “những thỏa thuận …(ấy) sẽ tiêm một mũi xung lực vào hợp tác song phương đồng thời tạo ra cơ hội công ăn việc làm cho cả hai nước”…Ông trấn an các nhà doanh nghiệp Mỹ: “Tôi có một thông điệp cho tất cả quý vị. Đó là Trung Quốc đang tăng tốc biến đổi mô hình tăng trưởng kinh tế và cơ cấu lại kinh tế. Chúng tôi đang tập trung đẩy mạnh Cầu nội địa, đặc biệt là chi tiêu cho mục đích tiêu dùng”. Nghĩa là Trung Quốc sẽ mua sắm nhiều hơn. Chứ không, chỉ với 100 tỷ USD nhập khẩu từ Mỹ như hiện nay, chia cho hơn 1,3 tỷ người quả là quá “hẻo”.
Hết chuyện kinh tế, thương mại, hai ông nói với nhau về đủ chuyện trần đời, trong đó có an ninh khu vực châu Á- Thái bình dương. Ông Obama thuật lại: “Về sự ổn định khu vực và an ninh ở Đông Á, tôi đã nhấn manh rằng Mỹ có lợi ích căn bản trong việc duy trì tự do hàng hải, thương mại không bị ngáng chân, tôn trọng luật pháp quốc tế, và giải quyết các dị biệt môt cách hòa bình”. Về vấn đề này, ông Hồ Cẩm Đào cho biết: “Chúng tôi nhất trí tăng cường tham khảo và phối hợp trong các vấn đề chủ chốt liên quan đến hòa bình và phát triển ở châu Á-Thái Bình dương cũng như trên thế giới”.
Tất nhiên, không thể thiếu vấn đề nhân quyền. Song, lần này ông Obama tỏ ra thực tế hơn. Ông định nghĩa giùm ông Hồ Cẩm Đào thế nào là nhân quyền: “Chúng tôi tin rằng trong công lý và nhân quyền còn có việc người dân được tạo dựng cuộc sống cho mình, đủ ăn, có chốn ở và có điện. Nước Mỹ được lợi khi nhìn hàng trăm triệu người được thoát ra khỏi khó nghèo. Sự phát triển của Trung Quốc đã đem lại tăng trưởng kinh tế chưa từng thấy cho nhiều người hơn là bất cứ lúc nào trong lịch sử. Đó là một điều tích cực cho thế giới”. Ông Hồ Cẩm Đào tỏ ra cảm kích khi kết luận bằng một nhận xét thành thật: “Trung Quốc là nước đang phát triển lớn nhất. Mỹ là nước đã phát triển lớn nhất. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc và Mỹ tăng sức hợp tác đáp ứng các thách thức (toàn cầu) là tối cần thiết”.
Dường như hai ông cũng đã trút ra được một số tâm sự, biết người, biết ta hơn năm ngoái một chút.
Thiên Triều
Bất đồng sinh ấm ức lớn nhất, về phía Mỹ, là cán cân thương mại. Ông Obama dốc bầu tâm sự: “Trung Quốc là một trong những thị trường xuất khẩu hàng đầu của Mỹ. Chúng tôi đang xuất khẩu trên 100 tỷ USD/năm hàng hoá và dịch vụ, và điều đó hỗ trợ nửa triệu chỗ làm cho người Mỹ. (Song) Rất cần ghi nhận rằng Mỹ vẫn buôn bán với châu Âu nhiều hơn là với Trung Quốc, cho dù dân số Trung Quốc có bao la đi nữa!... Hôm nay tôi hy vọng rằng trong khoảng thời gian ngắn ngủi này, chúng tôi có thể được nghe vài ý kiến cụ thể chỉ ra xem làm thế nào bảo đảm cho việc buôn bán đó sòng phẳng hơn, làm thế nào bảo vệ được quyền sở hữu trí tuệ, làm thế nào gỡ bỏ được những rào cản thương mại và cũng là rào cản cho việc tạo ra công ăn việc làm (cho người Mỹ)”. Cũng may là cũng đã đạt được vài kết quả đột phá: “Chúng tôi đã kết thúc được hàng chục thỏa thuận sẽ giúp Mỹ tăng xuất khẩu mỗi năm thêm được 45 tỷ USD…Các thỏa thuận này sẽ hỗ trợ khoảng 235.000 chỗ làm cho người Mỹ”.
Có thể xem 45 tỷ USD nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ Mỹ vào Trung Quốc sẽ thêm vào tổng số 100 tỷ USD/năm cho đến nay như đó là “món quà biếu” của ông Đào cho ông Obama. Làm thế nào để có được chút nhượng bộ ấy? Ông Obama giải thích:” Tôi nhấn mạnh với Chủ tịch Hồ rằng cần phải xem lại mặt bằng sân chơi cho các hãng Mỹ, để họ có thể cạnh tranh được ở Trung Quốc, để cho buôn bán được sòng phẳng. Thành ra, tôi hoan nghênh việc ông Hồ Cẩm Đào cam đoan rằng các công ty Mỹ sẽ không bị phân biệt đối xử khi dự thầu cung cấp cho chính phủ Trung Quốc….Tôi cũng đã nói rằng đồng nhân dân tệ được định giá thấp quá, cần phải điều chỉnh tỉ giá…Không một nước nào được trục lợi từ tỉ giá”.
Không giấu giếm, ông Hồ Cẩm Đào thừa nhận “Chúng tôi đã bàn bạc về một số bất đồng trong lĩnh vực kinh tế và thương mại. Chúng tôi sẽ tiếp tục giải quyết một cách thích hợp trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, tham khảo nhau một cách bình đẳng”… Rằng “những thỏa thuận …(ấy) sẽ tiêm một mũi xung lực vào hợp tác song phương đồng thời tạo ra cơ hội công ăn việc làm cho cả hai nước”…Ông trấn an các nhà doanh nghiệp Mỹ: “Tôi có một thông điệp cho tất cả quý vị. Đó là Trung Quốc đang tăng tốc biến đổi mô hình tăng trưởng kinh tế và cơ cấu lại kinh tế. Chúng tôi đang tập trung đẩy mạnh Cầu nội địa, đặc biệt là chi tiêu cho mục đích tiêu dùng”. Nghĩa là Trung Quốc sẽ mua sắm nhiều hơn. Chứ không, chỉ với 100 tỷ USD nhập khẩu từ Mỹ như hiện nay, chia cho hơn 1,3 tỷ người quả là quá “hẻo”.
Hết chuyện kinh tế, thương mại, hai ông nói với nhau về đủ chuyện trần đời, trong đó có an ninh khu vực châu Á- Thái bình dương. Ông Obama thuật lại: “Về sự ổn định khu vực và an ninh ở Đông Á, tôi đã nhấn manh rằng Mỹ có lợi ích căn bản trong việc duy trì tự do hàng hải, thương mại không bị ngáng chân, tôn trọng luật pháp quốc tế, và giải quyết các dị biệt môt cách hòa bình”. Về vấn đề này, ông Hồ Cẩm Đào cho biết: “Chúng tôi nhất trí tăng cường tham khảo và phối hợp trong các vấn đề chủ chốt liên quan đến hòa bình và phát triển ở châu Á-Thái Bình dương cũng như trên thế giới”.
Tất nhiên, không thể thiếu vấn đề nhân quyền. Song, lần này ông Obama tỏ ra thực tế hơn. Ông định nghĩa giùm ông Hồ Cẩm Đào thế nào là nhân quyền: “Chúng tôi tin rằng trong công lý và nhân quyền còn có việc người dân được tạo dựng cuộc sống cho mình, đủ ăn, có chốn ở và có điện. Nước Mỹ được lợi khi nhìn hàng trăm triệu người được thoát ra khỏi khó nghèo. Sự phát triển của Trung Quốc đã đem lại tăng trưởng kinh tế chưa từng thấy cho nhiều người hơn là bất cứ lúc nào trong lịch sử. Đó là một điều tích cực cho thế giới”. Ông Hồ Cẩm Đào tỏ ra cảm kích khi kết luận bằng một nhận xét thành thật: “Trung Quốc là nước đang phát triển lớn nhất. Mỹ là nước đã phát triển lớn nhất. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc và Mỹ tăng sức hợp tác đáp ứng các thách thức (toàn cầu) là tối cần thiết”.
Dường như hai ông cũng đã trút ra được một số tâm sự, biết người, biết ta hơn năm ngoái một chút.
Thiên Triều
