ASIAD 2019: “XÃ HỘI HÓA” NHƯ THẾ NÀO?

Trả lời bài toán tính khả thi của Asiad chính là trả lời câu hỏi tổng kinh phí xây dựng và trang bị các sân MỚI đó là bao nhiêu? Nguồn vốn ấy đến từ đâu? Có ý kiến cho rằng sẽ “xã hội hóa” các sân đó… Thế nhưng, ước mơ “xã hội hóa” các sân đó liệu có thành sự thực không  khi mà Asiad bế mạc, khách về nước, chỉ còn người Việt với người Việt ở lại với các sân xa lạ ấy?

Asiad sẽ được tổ chức một phần theo phương thức “xã hội hóa”. Tính khả thi của “khả năng” này trong thực tế ra sao? Câu chuyện cái dự án vòng chảo xe đạp trị giá 500 triệu USD  là câu trả lời. Thật ra, phức hợp “vòng chảo xe đạp” không chỉ là cái sân đua vòng chảo. Dưới cái vòng chảo-sân thượng đó, là cả một phức hợp sân thi đấu trong nhà các môn cầu lông, quyền anh, võ vật, bóng bàn, khiêu vũ thể thao, đấu kiếm judo, Taekwondo….kèm theo là một đại thương xá (mall), khách sạn, trung tâm hội nghị quốc tế, nhà hát, hòa nhạc, khu ăn uống… 

TÍNH TOÁN LÚC TÍNH TOÁN. 

Đây là một dự án với các đối tác chính là KSPO (Tổ chức phát triển thể thao Hàn Quốc) là chủ đầu tư và công ty VSP (Vietnam Sports Platform) là đơn vị được giao quản lý, sử dụng nguồn kinh phí này, liên doanh với khu Liên hợp thể thao quốc gia theo mô hình hợp tác công - tư . Khu Liên hợp thể thao quốc gia đóng góp bằng quyền sử dụng đất tương đương với mức 30%. Trong khi đó, VSP sẽ chịu trách nhiệm về tài chính, kỹ thuật và hoạt động của dự án, tương đương với 70% cổ phần còn lại (số tài chính này do KSPO cấp mà  VSP được giao trách nhẹm quản lý. Khi dự án đi vào hoạt động bình thường và có lãi, VSP sẽ bắt đầu chuyển cho khu Liên hợp thể thao quốc gia 1% cổ phần mỗi năm.

Theo VSP, dự án này chia thành 2 giai đoạn.  Giai đoạn 1: phát triển tổ hợp sân đua Xe đạp lòng chảo trong nhà  và khu thương mại 6 tầng bao gồm khu mua sắm, khu giải trí và chủ yếu là khu ẩm thực. Giai đoạn 2: xây dựng tổ hợp khách sạn 5 sao và căn hộ dịch vụ nhằm phục vụ và hỗ trợ khách và vận động viên tới sân. Có thể thấy: các chủ đầu tư rất thực tế trong hạch toán kinh tế: 1/ dự án này đã được xây dựng với những chiến lược tài chính cụ thể giúp VSP chủ động trong điều hành dự án -2/ Một số hạng mục của giai đoạn 1 là “lấy ngăn nuôi dài” rất thực tế tỉ như chi tiết “chủ yếu là khu ẩm thực”- 3/ Sau khi Asiad 18 kết thúc, VSP sẽ vẫn duy trì hoạt động bình thường nhờ váo dịch vụ thăm quan. Khách du lịch hoặc các cuộc sự kiện thể thao khác diễn ra tại đây sẽ phải chịu phí, nhưng mức phí dành cho khách nội địa chắc chắn sẽ không quá cao so với thu nhập bình quân của người dân Việt Nam.

LẤN CẤN TRƯỚC THỰC TẠI

Nay, trước tình hình kinh doanh của các đại thương xá đã  hoạt động tại Việt Nam, từ Vincom đến Crescent Mall, Parkson…, không thể không lo ngại cho tính hiệu quả kinh tế của khu phức hợp này. Mặt khác, thị trường bất động sản đóng băng trong mưa gió ngày này qua ngày khác, cũng như tình hình nợ xấu chưa giải quyết xong, góp phần đe dọa tính khả thi của dự án này cho dù các nhà đầu tư đã tỏ ra tất thực tế và am hiểu thực tế Việt Nam, “chủ yếu là khu ẩm thực. 

Nếu như dự án này không thành, sẽ kéo theo một loạt bế tắc thi đấu Asiad. Dưới cái vòng chảo-sân thượng đó là cả một phức hợp sân thi đấu trong nhà các môn cầu lông, quyền anh, võ vật, bóng bàn, khiêu vũ thể thao, đấu kiếm, judo, taekwondo….Nếu không xây phức hợp này, chừng đó môn thi đấu Olympic và không Olympic sẽ không biết tổ chức ở đâu cùng với môn đua xe đạp nước rút! 

Nếu dự an này vẫn phải tiếp tục để có chỗ tổ chức thi đấu chừng đó môn, đâu sẽ là nguồn vốn nếu KSPO rút hay giảm vốn đầu tư? Bản tin  “Vietnam: Asiad 2019; Các cơ hội cho giới kinh doanh Anh” đề ngày 22/1/2014c của UK Trade & Investment cho biết :” Chúng tôi đã thiết lập quan hệ  với liên doanh Hàn-Việt đang triển khai dự án sân đua xe đạp vòng chảo trị giá 500 triệu USD; một số công ty Anh vừa liên hệ”. Liệu các nhà doanh nghiệp Anh sẽ mạnh dạn thay thế các nhà đầu tư Hàn quôc? Câu trả lời từ bản tin:” :” Kế hoạch tổng thể vẫn chưa được phê duyệt và còn nhiều vấn đề cần làm rõ về vấn đề góp vốn”. Nghĩa là còn rất đắn đo đúng với tinh thần “kinh doanh là kinh doanh”, cho dù rằng đã thấy những lợi ich rành rành “ Chúng ta đang làm sao để đảm bảo cho các công ty Anh có lợi thế cạnh tranh các hợp đồng”. 

Còn nếu nghĩ rằng thôi ta lam theo kiểu ta, 2000 chỗ ngồi thôi thay vì 10.000 chỗ, e rằng đó không phải là “vấn đề”  khi mà cái khán đài 2.000 chỗ hayy 10.000 chỗ đó chỉ là cái “sân thượng ” của khu phức hợp đó, mà vấn đề là tiền đâu để xây cho đúng cái họa đồ xây dựng cả chục môn thi đấu trong đó? Làm tiết kiệm nhất không đồng nghĩa với làm nho nhỏ lại hay bớt tiện nghi bắt buộc! 

Người Hàn, ngươi Anh khi định đầu tư vào dự án này đều cho thấy họ rất biết đắn đo tính toán “hiệu quả’ chi phí”, rất biến quản lý rủi ro, và rất không duy ý chí. “Xã hội hóa” cái phức hợp vòng chảo này chưa xong, thế còn “xã hôi hóa” các sân khác nhu sân quần ngựa (equestrian), bóng chày (base ball), khúc côn cầu (cricket) …mà ta chưa có song nhất định phải có vì là trong số 28 môn thi đấu Olympic bắt buộc để đươc gọi là Asiad, thì gọi ai góp 70% vốn, để ta góp 30% vốn bằng đất? Không lẽ sẽ tự bỏ vốn và xây nho nhỏ?  Xác định tính khả thi của Asiad hay bất cứ gì, cũng phải trên nguyên tắc “kinh doanh là kinh doanh”.